گل محمدی(قئزل گول ) - رُز

آموزش قلمه زدن گل رز و گل محمدی : 

استفاده از قلمه ساقه یکی از راه‌های متداول تکثیر رزها و گل محمدی است. قلمه‌ها را می‌توان در دو زمان از سال تهیه کرد یکی قلمه‌های تهیه شده از چوب سبز که در انتهای فصل گلدهی از ساقه‌های بدون گل و به طول حداقل ۱۰ سانتیمتر تهیه می‌شوند. از آنجایی که این قلمه‌ها دارای برگ هستند می‌بایست تعداد برگ‌های آنان را کاهش داد و باقی گذاشتن یک دسته برگ در انتهای قلمه کافی است. حتی در همان یک دسته برگ نیز می‌توان تعداد برگچه‌ها را نیز کاهش داد.

وجود تعداد زیادی از برگ موجب از دست دهی آب قلمه می‌شود و این به ضرر ریشه زایی است. نوع دیگر قلمه قابل تهیه از گیاهان رز قلمه‌های چوبی است که در انتهای فصل پاییز و بعد از ریزش برگ‌ها از قسمت‌های چوبی و ساقه‌های بالغ گیاه و به طول ۱۵-۲۰ سانتیمتر تهیه می‌شوند. هنگام جداسازی قلمه‌ها از گیاه مادری بهتر است که برش را از زیر ناحیه گره بزنیم (ناحیه گره ناحیه اتصال برگ به ساقه است) و برش به شکل شیب زده شود و یا اینکه بخصوص در مورد قلمه‌هایی که از چوب سبز تهیه می‌شوند زخمی بر روی پوست انتهای قلمه ایجاد شود . این کارها به ریشه زایی قلمه کمک می‌کنند.

حداقل نیمی از طول قلمه باید در بستر کاشت فرو رود. سپس با انگشتان دست خاک اطراف قلمه‌ها را محکم کنید و آبیاری کنید تا قلمه‌ها در جای خود مستقر شوند.

گلدان حاوی قلمه‌ها را در محیطی روشن اما به دور از نور خورشید و با دمایی حدود ۲۰-۱۸ درجه سانتی‌گراد قرار داده می‌شوند. در مورد قلمه‌های سبز حفظ رطوبت هوا بسیار مهم است که می‌توان با استفاده از روش کشیدن یک پلاستیک شفاف بر روی قلمه‌ها و یا غبار پاشی روزانه به حفظ رطوبت هوا در اطراف آنان کمک کرد. محیط کاشت نیز باید همواره مرطوب بماند تا ریشه‌ها شکل گیرند. شکل گیری ریشه‌ها حدود ۸ هفته به طول می‌کشد.

• قلمه رز از ساقه های یکساله که گل داده اند گرفته میشود. طول قلمه بهتر است بین 15 تا 20 سانتیمتر و ضخامت آن به اندازه یک مداد حدود یک سانتیمتر و اگر کمی بیشتر باشد بهتر است. دقت کنید، از قسمت انتهایی ساقه و قسمتی که رشد کافی نکرده، نباید استفاده کرد.
• پس از انتخاب شاخه مورد نظر، آن قسمت از شاخه که دارای برگ های هفت برگچه ای هستند (قسمت زیرین شاخه) را حذف و قسمت وسط شاخه که دارای برگهای پنج برگچه ای هستند را جهت قلمه‌زنی انتخاب کنید.
• توجه داشته باشید، برش بر روی ساقه را به صورت اوریب بزنید و یا اینکه حتما زخمی بر روی گیاه ایجاد کنید تا زمینه لازم برای ریشه زایی فراهم شود.
  
  
  
• یک برگ پنج برگچه‌ای با جوانه سالم و متورم را به عنوان قسمت اصلی قلمه انتخاب و در صورت نیاز یک یا حداکثر سه برگچه آنرا به منظور کاهش عمل تعریق با قیچی ببرید.
  
  
  
• قلمه را درون یک کیسه قرار داده و کمی آب داخل آن بریزید و تکان دهید تا گیاه در مدتی که از خاک دور است، آسیب ندیده و خشک نشود.
• برای ریشه‌زایی بهتر و سریعتر مراحل قلمه زدن گل رز میتوانید، قسمت برش خورده قلمه‌ها را بصورت خیلی ملایم در داخل هورمون ریشه‌زایی قرار دهید.

• قلمه ها را حدود 5 سانتیمتر داخلبستر کشت مناسب (بهترین بستر کاشت برای قلمه ها ماسه است) کهقبلا انتخاب و آماده کشت شده استبکارید و آنها را در محیطی مرطوب با حرارت حدود 22 درجه قرار دهید .
• قلمه ها را به نحوی در خاک بگذارید که برگها از خاک دور باشند.
• قلمه ها نیاز دارند در محیطی مرطوب قرار بگیرند. برای مرطوب نگه داشتن گیاه به مه پاشی روزانه نیاز است. راه دیگر برای این امر کشیدن پلاستیک شفاف بر روی قلمه است تا از خارج شدن رطوبت جلوگیری شود . به این منظور روی گلدانهای حاوی قلمه‌ها را با نایلون بی رنگی بپوشانید، طوری که رطوبت اطراف گیاه بیشتر شود.
• قلمه ها به ۷ تا ۸ هفته زمان نیاز دارند تا ریشه‌زایی زا تکمیل کنند. بعد از آن (در حدود 3 تا 4 ماه بعد) میتوان گل را به گلدان اصلی انتقال داد. در زمان انتقال مراقب باشید تا ریشه‌های گیاه آسیب نبیند.

کاشتن بذر گل محمدی و رُز:

برای کاشتن بذر گل رز و محمدی پس از پژمرده شدن گل‌ها، میوه‌ها شروع به رسیدن می‌کنند باید اجازه دهید میوه‌ها روی بوته تغییر رنگ دهند (نشانه رسیدن میوه گل رز موقعی است که میوه‌ها رنگ انداخته و نارنجی رنگ می‌شوند) معمولاً بذرها را اواسط مهر یا آبان می‌کارند البته با توجه به نوع گل رز، زمان رسیدن میوه متفاوت است.
میوه‌های رسیده را باید بلافاصله چید و کاشت (زیرا بذر میوه‌های این گل پس از چیدن خیلی زود قوه نامیه خود را از دست می‌دهد) اگر بذرها کاملاً نرسیده و هوای منطقه سرد شده باشد، برای آنکه قوه نامیه آن کامل شود،بذرها را لای خاک اره یا ماسه نرم کمی مرطوب طبقه طبقه می‌چینند تا وقتی که برسد.

کاشتن سنجد

اگر می‌خواهید برای کاشت درخت سنجد از روش کاشت بذر استفاده کنید باید در فصل پاییز این کار را انجام دهید و در فصل سرما باید از این درخت به خوبی نگهداری کنید.

به طور کلی روش هایی که برای کاشتن درخت سنجد مناسب است روش کاشت بذر، خوابانیدن و قلمه زنی به روش نیمه خشبی و خشبی است که تحقیقات نشان می دهد کاشت این درخت به روش قلمه خشبی در فصل زمستان و دی ماه با استفاده از چوب سخت روش مناسب تری خواهد بود.

کاشتن گلابی

درختان گلابی، خاکی با زهکش مناسب را نیاز دارند و خاک‌های سنگین و رسی که رطوبت را در خود نگه می‌دارد برای آنان مناسب نیست. با این وجود در مقایسه با سایر درختان میوه، درختان گلابی بیش از دیگران شرایط نامساعد زهکش خاک را تحمل می‌کنند.

معمولا از کاشت بذر (و البته کاشت قلمه) برای تولید پایه‌های بذری و استفاده از آنان در برنامه‌های پیوند زنی درختان گلابی استفاده می‌شود. برای حدود ۱۲ هفته می‌بایست بذر‌ها در میان خاک اره و یا پیت موس مرطوب در دمای ۴-۲ درجه قرار بگیرند تا نیاز سرمایی آنان برطرف شود. بذر‌ها را می‌توان در مخلوطی از خاک برگ+شن و در عمق حدود ۱٫۵ سانتیمتری کاشت و در مکانی روشن با دمای حدود ۲۰ درجه قرار داد و زمانی که به ارتفاع ۱۰ سانتیمتری رسیدند نسبت به جابه جایی گیاهان جوان و کاشت در گلدان بزرگتر اقدام کرد.

پیوند زدن:

روش پیوند شکمی  که در اواخر تابستان اجرا می‌شود. روش دیگر پیوند زنی پیوند زبانه‌ای است که این روش بخصوص در گلابی‌های آسیایی کاربرد.

پایه‌های بذری گلابی مناسب خاک‌هایی است که بافتی ریز دارند و از نظر زهکش شرایط چندان مناسبی ندارند. 

هرس درخت گلابی:

 بهتر است که تنه اصلی درخت را از فاصله ۷۵-۶۰ سانتیمتری سطح خاک قطع کرد. تمامی شاخه‌هایی را که کمتر از ۴۵ سانتیمتر با سطح زمین فاصله دارد از روی تنه درخت قطع کنید و حدود ۶-۴ عدد شاخه که فواصل خوبی در اطراف تنه اصلی درخت دارند باقی بگذارید. در سال دوم شاخه‌های پایین را با زاویه ۴۵ درجه از تنه اصلی ببندید تا زاویه رشد و قرار گیری آن‌ها بیشتر شود، زیرا ساقه‌های گلابی عادات دارند به شکل مستقیم و رو به بالا رشد کنند اگر به حال خود رها شوند درخت تاجی بسته و متراکم پیدا می‌کند. در زمستان سال دوم شاخه‌های قوی را تا حدود نصف ارتفاع آن و شاخه‌های ضعیف را تا حدود دو سوم آن حذف کنید. در زمستان سال سوم بعد از ابتدا شاخه‌های اصلی و نسبتا اصلی درخت را بررسی می‌کنیم. باز هم طول شاخ‌های قوی را تا نصف و طول شاخه‌های ضعیفتر را به حدود یک سوم کاهش می‌دهیم. این نوع هرس در زمستان سال دوم و سوم (کاهش ارتفاع ساقه‌ها به نصف و یا یک سوم) نوعی هرس فرم دهی است که تاج درخت را به شکل بوته‌ای پرورش می‌دهیم.

هرس سیخکها:

میوه‌های گلابی در نوک سیخک‌ها شکل میگیرد و با نوعی هرس می‌توان شکل گیری سیخک را در درخت تحریک می‌کنیم. در سال اول کاشت و در زمستان سال اول شاخه‌های کوچک را طوری قطع کنید که حدود ۵-۴ جوانه روی آن‌ها باقی بماند. در زمستان سال دوم این شاخه‌های جانبی و کوتاه را بررسی کنید و مجدد از سر آن اولین جوانه گل را بر روی این شاخه‌های جانبی پیدا کنید و بقیه ساقه را بعد از اولین جوانه گل قطع کنید. جوانه‌های گل جوانه‌هایی هستند که قسمت بالای آنان گرد و گنبدی شکل است بر خلاف جوانه‌های برگ که نوکی نسبتا تیز دارند. سال سوم نیز همانند سال دوم عمل می‌کنیم و اگر این کار‌ها را در طی سه سال اولیه زندگی درخت به خوبی انجام دهیم سیخک بندی درخت در حال شکل گرفتن است.

بعد از سال سوم و با وارد شدن به سال چهارم و با بالغ شدن درختان گلابی هرس سالانه سبکی برای آنان مورد نیاز است. ابتدا می‌بایست ساقه‌های شکسته، آسیب دیده، ضعیف و شاخه‌هایی که بر روی هم ساییدگی دارند را قطع کرد. همچنین اگر ساقه‌های به سمت مرکز درخت در حال رشد و پیشروی است باید آنرا قطع کرد. مرکز درخت بهتر است که باز و بدون تراکم بماند. سیخک‌های مسنی که چند سال است میوه دهی داشته اند را نیز می‌توان قطع کرد. هرس خاص دیگری برای درختان بالغ گلابی لازم نیست.

عناب

نحوه تکثیر گیاه: برای تکثیر درخت عناب چهار روش وجود دارد.

۱- جابجایی پاجوشها: بهترین راه زیاد کردن درخت عناب این روش می باشد. پاجوشها که از کنار درخت می روید، درخت عناب در جستجوی آب ریشه های زیادی می دواند و از ریشه های سطحی، جوانه هایی می روید و از زمین بیرون می آید. در سال دوم در پایان فصل پاییز که درخت نمو نسبی کرده است، با بریدن ریشه درخت مادر، نهال را با ریشه از زمین بیرون می آورند و جای دیگر می کارند.

۲- قلمه زدن: از درخت عناب می توان درنیمه دوم اسفند ماه قلمه گرفت. قلمه ها باید از شاخه های جوان یکساله باشد. قلمه های سی سانتی متری را که بطور اریب بریده شده در کناره پشته ها در زمین فرو می برند. بطوریکه فقط پنج سانتی تر سرقلمه از لبه پشته بیرون باشد. فاصله هر قلمه از یکدیگر حدود پنج سانتی تر خواهد بود. پس از کشت قلمه ها، جویه ها را پر از آب می کنند و زمین قلمه کاری شده باید همیشه مرطوب باشد و مرتب و جین شود.

۳- خوابانیدن: شاخه های دوساله ای را که از بخش پایینی تنه درخت مادر روییده است می توان خوابانید این کار در فصل پاییز و اواخر زمستان انجام می شود.

۴- کشت بذر عناب: روش کشت به این صورت است که در نیمه اول اسفند هسته ها را در ظرفی پر از آب می ریزند و در جای گرمی می گذارند. پس از چند روز که خیس خورد آنها را در زمینی که پیشتر آماده شده است می کارند. بذرها در نیمه دوم فروردین می رویند. نهال های دوساله را پس از برگریزان از خزانه به زمین اصلی منتقل می کنند. درخت عناب را معمولاً‌ پیوند نمی زنند زیرا نوع مرغوبتری ندارد. ولی درصورت پیوند زدن، نهالها زودتر به بار می نشیند.

فندق

گلهای نر فندق،  زرد روشن و به قطر 7.5-2.5 سانتیمتر هستند که فعالیت آنها از اواخر فصل بهار شروع می شود.  اندازه گلهای ماده کوچک است و کرکهایی قرمز رنگ روی انها را می پوشاند و زمان فعال شدن آنان نیز اوایل زمستان است. به همین دلیل است که درختان فندق را می بایست در مناطق معتدل گرم کاشت و این درختان مناسب مناطق متعدل سرد نیستند .زیرا هوای سرد می تواند موجب از بین رفتن گلهای ماده و عدم شکل گیری میوه فندق شود.  گرده افشانی گلهای نر نیز در اوایل زمستان انجام می‌گیرد.  اما فعالیت بعدی گلهای ماده و رشد میوه تا بهار و مناسب شدن شرایط آب و هوایی به تعویق می افتد. در کاشت درختان فندق باید دقت کرد که تنها با داشتن یک درخت ، محصول خوبی به دست نمی آید و حتما و لااقل دو درخت فندق باید در کنارهم کاشته شوند. زیرا گلهای نر یک درخت فندق نمی تواند گلهای ماده همان درخت را بارور کند و باید از درخت مجاور دانه های گرده به روی گلهای ماده درخت مورد نظر برسد تا میوه شکل گیرد. همچنین برخی از ارقام این درختان اصولا به عنوان درختانی که گرده های با کیفیت و فراوان تولید می کنند شناخته می شود و در باغات تجاری تولید فندق، تعدادی از درختان باغ اختصاص به کاشت چنین درختان فندقی (درختان گرده زا) دارد تا کیفیت و کمیت میوه ها افازیش یابد. همچنین اگرچه وجود باد برای گرده افشانی گلها لازم است اما توجه کنید که بادهای شدید و یا بادهای سرد و سوزهای شدید موجب کاهش گرده افشانی می شود. رشد میوه ها همزمان با شروع رشد برگها در بهار آغاز می‌شود و میوه‌ها در اواسط  پاییز می‌رسند. میوه دهی درختان فندق  زمانی که 4 سال عمر دارند شروع می شود اما حدود 10 سال طول میکشد تا به میوه دهی کامل خود برسند و یک درخت فندق تا  حدود 30 سال میوه دهی خوب و مناسبی دارد اما به طور کل بین 100-75 سال می تواند به زندگی خود ادامه دهد.

ریشه های فندق در عمق کمی از خاک قرار دارند و اکثر ریشه های فعال این گیاه در عمق حدود یک متری خاک قرار میگیرد. بنابراین هنگام آماده سازی مکان کاشت درختان فندق اگر گودالهایی به ابعاد 1 متر (طول ×عرض×ارتفاع) و یا حداقل 60 سانتیمتر ایجاد کنیم و از خاک مناسب در این گودالها استفاده کنیم، بسیار به نفع رشد این گیاه خواهد بود. 

در مورد کوددهی گفته می شود تا زمانی که درخت فندق شروع به میوه دهی نکرده است نیازی به کوددهی نیست

تکثیر: مهمترین روش تکثیر این گیاه ،خوابانیدن است. توجه کنید روش خوابانیدن شیوه های مختلفی دارد که برای درختان فندق از شیوه خوابانیدن تپه ای استفاده می شود. یعنی مخلوط خاک به شکل تپه ای کوچک بر روی ساقه های کوتاه شده گیاه مادری قرار میگیرند تا این ساقه ها در بین چنین مخلوط خاکی تولید ریشه کنند.  در این روش گیاه فندق در طی زمستان که در حال رکود است کف زنی می شود یعنی شاخه های آن از نزدیک سطح زمین قطع می شوند . این کار باعث می شود که با آمدن بهار، شاخه های جدیدی مجددا و از ریشه های گیاه رویش کنند. البته عمل کوتاه کردن ساقه ها در بهار نیز انجام می شود زیرا اگر اجازه دهیم جوانه های گل روی این شاخه ها شکل بگیرند در واقع گیاهانی را که قراراست از این طریق تکثیر کنیم ضعیف کرده ایم.

تکثیر به روش قلمه زدن:

می توان حدود دو ماه بعد از بیدار شدن درختان و از ساقه های یکساله آنان ، قلمه سبز (قلمه نرم)  و حدود میانه های تابستان از قلمه نیمه چوبی استفاده کرد. توجه کنید اگر از میانه ساقه گیاه مادری قلمه تهیه کنید ، نیتجه بهتری خواهید گرفت. برگهای موجود روی قلمه را قطع می کنیم به نحوی که 2-1 برگ در قسمت بالایی باقی بماند. از مخلوط کاشت سبک همانند خاک برگ+شن می توان استفاده کرد. استفاده از هورمونهای ریشه زایی می تواند در ریشه‌زایی قلمه ها اثر مثبتی داشته باشد. دو سوم طول قلمه ها در داخل مخلوط خاکی کاشته می شود. گلدان حاوی قلمه ها را در مکانی روشن به دور از نور آفتاب و دمای 20-18 درجه قرار دهید و اجازه ندهید که سطح خاک خشک شود. ریشه زایی می تواند 8-6 هفته طول بکشد. با مشاهده شروع رشد جدید در قلمه ها می توان نسبت به ریشه زایی قلمه ها اطمینان حاصل کرد.