کاشتن سنجد

اگر می‌خواهید برای کاشت درخت سنجد از روش کاشت بذر استفاده کنید باید در فصل پاییز این کار را انجام دهید و در فصل سرما باید از این درخت به خوبی نگهداری کنید.

به طور کلی روش هایی که برای کاشتن درخت سنجد مناسب است روش کاشت بذر، خوابانیدن و قلمه زنی به روش نیمه خشبی و خشبی است که تحقیقات نشان می دهد کاشت این درخت به روش قلمه خشبی در فصل زمستان و دی ماه با استفاده از چوب سخت روش مناسب تری خواهد بود.

کاشتن گلابی

درختان گلابی، خاکی با زهکش مناسب را نیاز دارند و خاک‌های سنگین و رسی که رطوبت را در خود نگه می‌دارد برای آنان مناسب نیست. با این وجود در مقایسه با سایر درختان میوه، درختان گلابی بیش از دیگران شرایط نامساعد زهکش خاک را تحمل می‌کنند.

معمولا از کاشت بذر (و البته کاشت قلمه) برای تولید پایه‌های بذری و استفاده از آنان در برنامه‌های پیوند زنی درختان گلابی استفاده می‌شود. برای حدود ۱۲ هفته می‌بایست بذر‌ها در میان خاک اره و یا پیت موس مرطوب در دمای ۴-۲ درجه قرار بگیرند تا نیاز سرمایی آنان برطرف شود. بذر‌ها را می‌توان در مخلوطی از خاک برگ+شن و در عمق حدود ۱٫۵ سانتیمتری کاشت و در مکانی روشن با دمای حدود ۲۰ درجه قرار داد و زمانی که به ارتفاع ۱۰ سانتیمتری رسیدند نسبت به جابه جایی گیاهان جوان و کاشت در گلدان بزرگتر اقدام کرد.

پیوند زدن:

روش پیوند شکمی  که در اواخر تابستان اجرا می‌شود. روش دیگر پیوند زنی پیوند زبانه‌ای است که این روش بخصوص در گلابی‌های آسیایی کاربرد.

پایه‌های بذری گلابی مناسب خاک‌هایی است که بافتی ریز دارند و از نظر زهکش شرایط چندان مناسبی ندارند. 

هرس درخت گلابی:

 بهتر است که تنه اصلی درخت را از فاصله ۷۵-۶۰ سانتیمتری سطح خاک قطع کرد. تمامی شاخه‌هایی را که کمتر از ۴۵ سانتیمتر با سطح زمین فاصله دارد از روی تنه درخت قطع کنید و حدود ۶-۴ عدد شاخه که فواصل خوبی در اطراف تنه اصلی درخت دارند باقی بگذارید. در سال دوم شاخه‌های پایین را با زاویه ۴۵ درجه از تنه اصلی ببندید تا زاویه رشد و قرار گیری آن‌ها بیشتر شود، زیرا ساقه‌های گلابی عادات دارند به شکل مستقیم و رو به بالا رشد کنند اگر به حال خود رها شوند درخت تاجی بسته و متراکم پیدا می‌کند. در زمستان سال دوم شاخه‌های قوی را تا حدود نصف ارتفاع آن و شاخه‌های ضعیف را تا حدود دو سوم آن حذف کنید. در زمستان سال سوم بعد از ابتدا شاخه‌های اصلی و نسبتا اصلی درخت را بررسی می‌کنیم. باز هم طول شاخ‌های قوی را تا نصف و طول شاخه‌های ضعیفتر را به حدود یک سوم کاهش می‌دهیم. این نوع هرس در زمستان سال دوم و سوم (کاهش ارتفاع ساقه‌ها به نصف و یا یک سوم) نوعی هرس فرم دهی است که تاج درخت را به شکل بوته‌ای پرورش می‌دهیم.

هرس سیخکها:

میوه‌های گلابی در نوک سیخک‌ها شکل میگیرد و با نوعی هرس می‌توان شکل گیری سیخک را در درخت تحریک می‌کنیم. در سال اول کاشت و در زمستان سال اول شاخه‌های کوچک را طوری قطع کنید که حدود ۵-۴ جوانه روی آن‌ها باقی بماند. در زمستان سال دوم این شاخه‌های جانبی و کوتاه را بررسی کنید و مجدد از سر آن اولین جوانه گل را بر روی این شاخه‌های جانبی پیدا کنید و بقیه ساقه را بعد از اولین جوانه گل قطع کنید. جوانه‌های گل جوانه‌هایی هستند که قسمت بالای آنان گرد و گنبدی شکل است بر خلاف جوانه‌های برگ که نوکی نسبتا تیز دارند. سال سوم نیز همانند سال دوم عمل می‌کنیم و اگر این کار‌ها را در طی سه سال اولیه زندگی درخت به خوبی انجام دهیم سیخک بندی درخت در حال شکل گرفتن است.

بعد از سال سوم و با وارد شدن به سال چهارم و با بالغ شدن درختان گلابی هرس سالانه سبکی برای آنان مورد نیاز است. ابتدا می‌بایست ساقه‌های شکسته، آسیب دیده، ضعیف و شاخه‌هایی که بر روی هم ساییدگی دارند را قطع کرد. همچنین اگر ساقه‌های به سمت مرکز درخت در حال رشد و پیشروی است باید آنرا قطع کرد. مرکز درخت بهتر است که باز و بدون تراکم بماند. سیخک‌های مسنی که چند سال است میوه دهی داشته اند را نیز می‌توان قطع کرد. هرس خاص دیگری برای درختان بالغ گلابی لازم نیست.

عناب

نحوه تکثیر گیاه: برای تکثیر درخت عناب چهار روش وجود دارد.

۱- جابجایی پاجوشها: بهترین راه زیاد کردن درخت عناب این روش می باشد. پاجوشها که از کنار درخت می روید، درخت عناب در جستجوی آب ریشه های زیادی می دواند و از ریشه های سطحی، جوانه هایی می روید و از زمین بیرون می آید. در سال دوم در پایان فصل پاییز که درخت نمو نسبی کرده است، با بریدن ریشه درخت مادر، نهال را با ریشه از زمین بیرون می آورند و جای دیگر می کارند.

۲- قلمه زدن: از درخت عناب می توان درنیمه دوم اسفند ماه قلمه گرفت. قلمه ها باید از شاخه های جوان یکساله باشد. قلمه های سی سانتی متری را که بطور اریب بریده شده در کناره پشته ها در زمین فرو می برند. بطوریکه فقط پنج سانتی تر سرقلمه از لبه پشته بیرون باشد. فاصله هر قلمه از یکدیگر حدود پنج سانتی تر خواهد بود. پس از کشت قلمه ها، جویه ها را پر از آب می کنند و زمین قلمه کاری شده باید همیشه مرطوب باشد و مرتب و جین شود.

۳- خوابانیدن: شاخه های دوساله ای را که از بخش پایینی تنه درخت مادر روییده است می توان خوابانید این کار در فصل پاییز و اواخر زمستان انجام می شود.

۴- کشت بذر عناب: روش کشت به این صورت است که در نیمه اول اسفند هسته ها را در ظرفی پر از آب می ریزند و در جای گرمی می گذارند. پس از چند روز که خیس خورد آنها را در زمینی که پیشتر آماده شده است می کارند. بذرها در نیمه دوم فروردین می رویند. نهال های دوساله را پس از برگریزان از خزانه به زمین اصلی منتقل می کنند. درخت عناب را معمولاً‌ پیوند نمی زنند زیرا نوع مرغوبتری ندارد. ولی درصورت پیوند زدن، نهالها زودتر به بار می نشیند.

فندق

گلهای نر فندق،  زرد روشن و به قطر 7.5-2.5 سانتیمتر هستند که فعالیت آنها از اواخر فصل بهار شروع می شود.  اندازه گلهای ماده کوچک است و کرکهایی قرمز رنگ روی انها را می پوشاند و زمان فعال شدن آنان نیز اوایل زمستان است. به همین دلیل است که درختان فندق را می بایست در مناطق معتدل گرم کاشت و این درختان مناسب مناطق متعدل سرد نیستند .زیرا هوای سرد می تواند موجب از بین رفتن گلهای ماده و عدم شکل گیری میوه فندق شود.  گرده افشانی گلهای نر نیز در اوایل زمستان انجام می‌گیرد.  اما فعالیت بعدی گلهای ماده و رشد میوه تا بهار و مناسب شدن شرایط آب و هوایی به تعویق می افتد. در کاشت درختان فندق باید دقت کرد که تنها با داشتن یک درخت ، محصول خوبی به دست نمی آید و حتما و لااقل دو درخت فندق باید در کنارهم کاشته شوند. زیرا گلهای نر یک درخت فندق نمی تواند گلهای ماده همان درخت را بارور کند و باید از درخت مجاور دانه های گرده به روی گلهای ماده درخت مورد نظر برسد تا میوه شکل گیرد. همچنین برخی از ارقام این درختان اصولا به عنوان درختانی که گرده های با کیفیت و فراوان تولید می کنند شناخته می شود و در باغات تجاری تولید فندق، تعدادی از درختان باغ اختصاص به کاشت چنین درختان فندقی (درختان گرده زا) دارد تا کیفیت و کمیت میوه ها افازیش یابد. همچنین اگرچه وجود باد برای گرده افشانی گلها لازم است اما توجه کنید که بادهای شدید و یا بادهای سرد و سوزهای شدید موجب کاهش گرده افشانی می شود. رشد میوه ها همزمان با شروع رشد برگها در بهار آغاز می‌شود و میوه‌ها در اواسط  پاییز می‌رسند. میوه دهی درختان فندق  زمانی که 4 سال عمر دارند شروع می شود اما حدود 10 سال طول میکشد تا به میوه دهی کامل خود برسند و یک درخت فندق تا  حدود 30 سال میوه دهی خوب و مناسبی دارد اما به طور کل بین 100-75 سال می تواند به زندگی خود ادامه دهد.

ریشه های فندق در عمق کمی از خاک قرار دارند و اکثر ریشه های فعال این گیاه در عمق حدود یک متری خاک قرار میگیرد. بنابراین هنگام آماده سازی مکان کاشت درختان فندق اگر گودالهایی به ابعاد 1 متر (طول ×عرض×ارتفاع) و یا حداقل 60 سانتیمتر ایجاد کنیم و از خاک مناسب در این گودالها استفاده کنیم، بسیار به نفع رشد این گیاه خواهد بود. 

در مورد کوددهی گفته می شود تا زمانی که درخت فندق شروع به میوه دهی نکرده است نیازی به کوددهی نیست

تکثیر: مهمترین روش تکثیر این گیاه ،خوابانیدن است. توجه کنید روش خوابانیدن شیوه های مختلفی دارد که برای درختان فندق از شیوه خوابانیدن تپه ای استفاده می شود. یعنی مخلوط خاک به شکل تپه ای کوچک بر روی ساقه های کوتاه شده گیاه مادری قرار میگیرند تا این ساقه ها در بین چنین مخلوط خاکی تولید ریشه کنند.  در این روش گیاه فندق در طی زمستان که در حال رکود است کف زنی می شود یعنی شاخه های آن از نزدیک سطح زمین قطع می شوند . این کار باعث می شود که با آمدن بهار، شاخه های جدیدی مجددا و از ریشه های گیاه رویش کنند. البته عمل کوتاه کردن ساقه ها در بهار نیز انجام می شود زیرا اگر اجازه دهیم جوانه های گل روی این شاخه ها شکل بگیرند در واقع گیاهانی را که قراراست از این طریق تکثیر کنیم ضعیف کرده ایم.

تکثیر به روش قلمه زدن:

می توان حدود دو ماه بعد از بیدار شدن درختان و از ساقه های یکساله آنان ، قلمه سبز (قلمه نرم)  و حدود میانه های تابستان از قلمه نیمه چوبی استفاده کرد. توجه کنید اگر از میانه ساقه گیاه مادری قلمه تهیه کنید ، نیتجه بهتری خواهید گرفت. برگهای موجود روی قلمه را قطع می کنیم به نحوی که 2-1 برگ در قسمت بالایی باقی بماند. از مخلوط کاشت سبک همانند خاک برگ+شن می توان استفاده کرد. استفاده از هورمونهای ریشه زایی می تواند در ریشه‌زایی قلمه ها اثر مثبتی داشته باشد. دو سوم طول قلمه ها در داخل مخلوط خاکی کاشته می شود. گلدان حاوی قلمه ها را در مکانی روشن به دور از نور آفتاب و دمای 20-18 درجه قرار دهید و اجازه ندهید که سطح خاک خشک شود. ریشه زایی می تواند 8-6 هفته طول بکشد. با مشاهده شروع رشد جدید در قلمه ها می توان نسبت به ریشه زایی قلمه ها اطمینان حاصل کرد.

انار

باید دانه ها را از غلاف گوشتی که آنها را احاطه کرده است تمیز کنید و در خاک شل و نرم قرار دهید و یک لایه 1.5 سانتیمتری خاک روی آن بریزید.

سیاری از افراد ترجیح میدهند درخت انار را از دانه بکارند و پرورش دهند. فصل پاییز فصل انارهای درشت و رسیده ترش و شیرین است که بسیاری از علاقمندان به گل و گیاه یا باغداران را به فکر پرورش انار می اندازد. جالب است بدانید دانه های یاقوتی انار را میتوانید بکارید و از آنها درخت به بار بیاورید. حتی میتوانید انار را داخل گلدان بکارید و به عنوان یک گیاه زینتی زیبا خانه تان را با آن تزئین کنید. 

کاشت درخت انار

انار میوه بومی ایران است. برای کاشتن انار از دانه، کار زیادی لازم نیست انجام دهید چرا که دانه های انار به سهولت بدون نیاز به مراقبت زیاد، رشد میکنند. باید دانه ها را از غلاف گوشتی که آنها را احاطه کرده است تمیز کنید و در خاک شل و نرم قرار دهید و یک لایه 1.5 سانتیمتری خاک روی آن بریزید.

 

گرما دومین نیاز مهم دانه انار برای رشد است. دانه های انار را باید در حرارتی معادل دمای اتاق به مدت 30 تا 40 روز بگذارید تا سبز شود. دمای خاک را چند درجه بالاتر بیاورید تا مدت زمان لازم برای جوانه زدن دانه انار را به نصف کاهش دهید. دانه کاشته شده را با فویل احاطه کنید و آن را در مقابل نور مستقیم خورشید قرار دهید تا زمانی که دانه جوانه بزند.

هنگامی که در مورد نحوه کاشت دانه انار سخن به میان می آید، روش دیگری نیز وجود دارد که باید به آن اشاره کنیم. این روش کاشت دانه در کیسه پلاستیکی است. برخی از باغبانان این روش را برای کاشت و پرورش درخت انار از دانه ترجیح میدهند. یک صافی قهوه را مرطوب کنید و آب اضافی آن را بگیرید. دانه های تمیز شده انار را در یک چهارم صافی بریزید. به دقت صافی را روی هم تا کنید و آن را در کیسه پلاستیکی درب دار قرار دهید. دانه ها را در مکانی گرم قرار دهید و هر چند روز به آنها سر بزنید ببینید جوانه زده اند یا خیر. همین که دانه ها جوانه زدند، آنها را به گلدان منتقل کنید.

از گلدان یا ظرفی استفاده کنید که سوراخ تخلیه زیر آن مناسب باشد. در هر گلدان دو تا سه دانه بکارید. میتوانید جوانه های ضعیف را پس از چند هفته که از جوانه زدنشان گذشت، بکنید و یا آنها را به گلدان دیگری منتقل کنید.

قلمه زدن انار:

آسان ترین و مطلوب ترین روش تکثیر انار است قلمه زنی است .

طول مناسب قلمه ها  ۲۰-۲۵cm و قطر مناسب قلمه ها  ۶-۱۲mm می باشد .

قلمه ها معمولاً از چوبهای فصل رشد قبل و در زمستان تهیه می شوند.

استفاده از قلمه های با طول بلندتر یا کوتاهتر و یا با سنین بیشتر (۲-۳ساله) نیز ممکن است .

قلمه ها در فضای باز و در فواصل ۱۵-۲۰cmکشت می شوند .

حدود ۵-۷cm انتهایی قلمه ها بیرون از خاک باقی می ماند.

نیاز به کالوس دار کردن قلمه ها برای اطمینان از ریشه زایی آن نیست.

نهالها برای یک فصل رشد اجازه رشد می یابند و سپس در اواخر زمستان یا اویل بهار سال بعد به محل اصلی در باغ منتقل می شوند.